-

Zyszko

Wieś z dziada pradziada

Po pierwsze bardzo dziękuję za ciepłe przyjęcie mojego projektu i za słowa zachęty. Postaram się ukończyć książkę możliwie szybko, ale oczywiście chcę to zrobić najlepiej jak potrafię, więc jednak trochę to potrwa. 

Dzisiaj i  w następnym tygodniu  chciałbym napisać o produkcji rolnej w średniowieczu. Co się wtedy zmieniło i dlaczego było to tak ważne dla historii Europy i świata. No i jaka była w tym rola cystersów. 

Tak jak poprzednio zastrzegam, że to książka dla młodszych czytelników (ale oczywiście nie tylko ), więc siłą rzeczy zawiera wiele skrótów i uproszczeń. Moim nadrzędnym celem jest ukazanie w atrakcyjny i czytelny sposób  gospodarczych aspektów tej epoki z uwzględnieniem roli Kościoła. Detale są ważne, nawet bardzo, ale nie mogę  w nich zupełnie utonąć bo nigdy nie ukończę projektu. Staram się więc wszystko jakoś wyważyć, z różnym skutkiem. Ale do rzeczy.Tekst jest surowy , bez redakcji i korekty, z góry przepraszam za błędy (np. łan to ok. 170000m2)

WIEŚ NA PRAWIE ZWYCZAJOWYM

-Jak wiecie, stary pan, niech mu Bóg w Niebie wynagrodzi, przed śmiercią waszą wieś przepisał klasztorowi. Czeka was tu teraz dużo zmian.  

-A na co nam niby te zamiany? A bo nam źle?  To co dawaliśmy panu oddamy teraz do was i tyle. Sami lepiej wiemy jak ziemię uprawiać, nikt nas uczyć nie musi. Tu mój ojciec gospodarzył, przed nim dziad, a jeszcze wcześniej pradziad.... 

-Tak, tak, z pewnością dziadujecie tu jeszcze od czasu Potopu.  Nikt was siłą do niczego nie będzie przymuszał. Oprowadźcie mnie najpierw po swojej wiosce, opowiedzcie jak gospodarujecie., może i ja się czegoś nauczę.Tylko tłumaczcie mi wszystko  tak jak małemu dziecku. 

-Nasza wieś spora, tuzin porządnych chałup z dębowych bali, krytych strzechą. Każdy stawiał gdzie mu wygodnie, a raczej tam, gdzie  sobie za pańską zgodą wykarczował i wypalił kawałek puszczy. W każdej chałupie mieszka po 5- 6 ludzi. Obok spichlerz na ziarno, stodoła na słomę i siano, a kto bogatszy to chlewik z plecionki. Obory nie trza bo krowy i owce trzymamy na pastwiskach, a na zimę  te co nie pójdą pod nóż siedzą z nami w chacie. Wielka to pociecha bo w mrozy grzeją nas  jak piec.

-Pozazdrościć takich wygód.

-Za chałupą pole, musi być blisko, bo woły chociaż silne to powolne i daleko nie ma co ich prowadzać. Na rodzinę wypada 20 morgów, więcej i tak nie idzie obrobić  Najwięcej schodzi z orką. Jedną połowę pola uprawiamy, druga stoi odłogiem i odpoczywa do następnego roku, ale ją też trza przewrócić i to dwa razy- na wiosnę i na jesień. Oramy dębowym  radłem . Ciągnie je  para wołków, syn prowadzi zaprzęg  żeby prosto szły, a ja trzymam rączkę, omijam kamienie i pilnuję żeby ostrze nie weszło za głęboko.  Idzie się trochę umordować ale co zrobić, taka dola.

-No tak, bez pracy nie ma kołaczy.

-Na tę połowę pola co przez rok ugoruje  spędza się na noc bydło, żeby ziemię nawiozło. Ale i tak większość gnoju zostaje na pastwiskach. A tych mamy dużo bo tam gdzie  rola ciężka i tłusta radło nie daje rady i  zostaje łąka. Szkoda, że tyle trawy  nie przejedzonej się marnuje. Bo zanim sierpem człowiek pół kopy udziabie  już go zima nastanie. Bydła nie ma czym w mrozy  karmić i większość idzie na mięso.

-To chociaż Boże Narodzenie macie tłuste.

-Jedną połowę pola obsiewamy na wiosnę żytem. Latem  żniwa, ja tnę sierpem, żona i dzieci wiążą i noszą  snopki. Potem zwózka do stodoły, suszenie i młocka cepami. Mąkę na chleb kobiety mielą w kamiennych żarnach.  W urodzajny rok z 10 morgów zbieramy nawet i 60 korców ziarna! Z tego 20 idzie na zasiew, 6 na dziesięcinę, 6 na daninę dla  pana, 24 na przejedzenie dla nas i jeszcze 8 zostaje na zapas.

-Coś wam się te korce cudownie mnożą.

-Panu, jako się rzekło oddawaliśy co roku 6 korców zboża, ponadto  jedną donicę miodu, 2 koguty, 2 sery i tuzin jaj. Co do powinności to za całą rodzinę muszę odpracować 6 tygodni w roku na dworskim polu. Poza tym w żniwa zżąć 5 kop zboża i zwieź 3 wozy siana swoim zaprzęgiem, dowieść  drewno z lasu,  naprawiać mosty, tydzień stróżować nocą w grodzie i ..to wszystko.  Reszta co ponadto to już nasza rzecz.

- Wspaniale. A co jak przyjdzie nieurodzaj?

- A co ma być ? Głód okropny, nędza i długi. Śmiertka zajrzy do niejednej chałupy. Ale to przecie na całym bożym świecie tak samo.

- Niekoniecznie. Byliście kiedyś w klasztornych  dobrach?

- A gdzie tam, to przecie hen za lasem. Po co miałbym nogi zdzierać i cały dzień tracić. Albo to nie mam nic do roboty?

- Pojedziecie ze mną wozem, ja wam ten dzień odliczę od powinności.  Zobaczycie nasze wsie na nowym, pisanym prawie. Obiecuję, że się wam opłaci.

 



tagi: średniowiecze  wieś  zboże 

Zyszko
27 października 2021 12:13
44     1874    28 zaloguj sie by polubić

Komentarze:

gabriel-maciejewski @Zyszko
27 października 2021 12:19

Super. Rozumiem, że na jakąś konferencję da się Pan zaprosić i wygłosi pogadankę o tym projekcie?

zaloguj się by móc komentować

Pioter @Zyszko
27 października 2021 12:23

Najlepszy jest lis na obrazku ;)

zaloguj się by móc komentować

Aquilamagna @Zyszko
27 października 2021 12:30

Wiem, że nie da się do takiego obrazka włożyć wszystkiego, ale przychodzą mi do głowy 2 elementy. Studnia i kot. :) Studnia - wiadomo, bez wody nie ma życia, a kot chyba też był niezbędny przeciw myszom, przy czym dzieciaki lubią jak jest kot i będą szukać kotka. :)

Projekt wspaniały! Kupuję z góry.

zaloguj się by móc komentować

Zyszko @gabriel-maciejewski 27 października 2021 12:19
27 października 2021 12:37

Miałem nadzieję w końcu trafić na konferencję jako gość, zwłaszcza jeśli będzie w Wielkopolsce. Oczywiście o projekcie chętnie porozmawiam, ale nie wiem czy nadaję się na wykładowcę :)

zaloguj się by móc komentować

Zyszko @Aquilamagna 27 października 2021 12:30
27 października 2021 12:38

Dzięuję. Kot i studnia pojawią się ale dopiero  we wsi klasztornej :)

zaloguj się by móc komentować

gabriel-maciejewski @Zyszko 27 października 2021 12:37
27 października 2021 12:38

Opowie pan o projekcie po prostu i pokaże plansze, a także omówi niektóre szczegóły. 

zaloguj się by móc komentować

Zyszko @Pioter 27 października 2021 12:23
27 października 2021 12:39

Dzieciaki lubią takie ukryte mini historyjki :)

zaloguj się by móc komentować

Zyszko @gabriel-maciejewski 27 października 2021 12:38
27 października 2021 12:41

Jeśli tak, to oczywiście chętnie.

zaloguj się by móc komentować

matthias @Zyszko
27 października 2021 12:43

Jak wyda Pan plansze - kupuję komplet!

zaloguj się by móc komentować

Brzoza @Aquilamagna 27 października 2021 12:30
27 października 2021 12:50

Kotek już jest. Ukrył się za mleczkiem :-)

zaloguj się by móc komentować

Zyszko @matthias 27 października 2021 12:43
27 października 2021 12:53

Wydanie albumu w przyszłym roku to mój plan :)

zaloguj się by móc komentować

matthias @Zyszko
27 października 2021 13:02

Istnieje opcja na duże formaty, które można powiesić na ścianie?

zaloguj się by móc komentować

Zyszko @matthias 27 października 2021 13:02
27 października 2021 13:15

Hm, o takich sprawach jeszcze nie myślałem, ale w sumie czemu nie?

zaloguj się by móc komentować

Zyszko @Brzoza 27 października 2021 12:50
27 października 2021 13:16

Jest pies, więc kot musiał przed nim zwiać :)

zaloguj się by móc komentować

Peiper @Zyszko
27 października 2021 13:51

No to wieś czeka skok cywilizacyjny czyli przejście z dwupolówki na trójpolówke (co między innymi oznacza żniwa dwa razy w roku - jare i ozime).

zaloguj się by móc komentować

Brzoza @Zyszko 27 października 2021 13:16
27 października 2021 13:58

:-)

Kocham takie obrazkowe opowieści, nagromadzone elementy, ale jest zrozumienie i mnóstwo wiedzy u Malującego, który pokazuje palcem ważne rzeczy dla zrozumienia całości w miniaturach w detalach, wszystko się zgadza, pełno detali, nawet jakoś siedzi w perpektywie, nie ma kompleksów, indeologii. Lubię też w ten sposób opowieści przybliżenie rozwiązań technicznych. Do dziś pamiętam z lat 90 kolorowe książeczki A4 wiedza i życue czy jakoś, gdzie był wspanuały wiatrak, który to domek właściciel  mógł sobie obrócić chyba koniem i  w okolicy pracowali i fragment muru i ścian z detalammi konstrukcyjnymi był usunięty, aby podejrzeć mechanizm, rozplanowanie pomieszxzeń, piętra. Rozumiem pytanie o duży fomat, sam bym chętnie tę opowieść powiesił na ścianę. Zaciekawiłby nie tylko mnie i Dzieci, zerkającego tam czasem, ale i Gości w domu na pewno. Teraz rozwiązałem sobie tak sprawę, że poweiesiłem w domu holenderskiego mistrza opowieści zaserwowanych przez Pana Greenwatchera z północnymi mistami życie ludzi tam z epoki w detalach- na lodzie bogaci w łyżwach rozmawiają, żebracy żebrają, ludzie pracują i bawią się, wystawiają pupy w zaimprowizowanych, dziurawych łodziach postawionych na sztorc jako toalety, Kościół jest w środku, Dziecko się cieszy z powrotu taty, zakładają pułapki na ptaki. Drzewa mają obcięte korony, pewnie na opał.

zaloguj się by móc komentować

Zyszko @Peiper 27 października 2021 13:51
27 października 2021 14:01

No i przejście z silnika opalanego trawą na owsiany, średnio 2x wydajniejszy w pracy.

zaloguj się by móc komentować

Zyszko @Brzoza 27 października 2021 13:58
27 października 2021 14:08

No właśnie ja też bardzo  lubię takie jednoilustracyjne opowieści, te dla dzieci i dla dorosłych (m.in. Breugla). Dzieciaki same z siebie rysują często takie panoramy, więc to musi gdzieś głębiej w człowieku siedzieć.

zaloguj się by móc komentować


ziemski @Zyszko
27 października 2021 14:25

Znakomite są te grafiki. Takie rzeczy mają niebywały wpływ na myślenie dziecka. Zresztą jako dziecko z upodobaniem wpatrywałem się w szczegóły grafik umieszczonych w Ilustrowanej Historii Świata (wyd. Muza - polska edycja zagranicznego wydawnictwa), szczególnie tych dotyczących wsi antycznej i średniowiecznej. Po czymś takim nie wyobrażałem sobie swojej przyszłości inaczej niż tylko na polskiej prowincji :). Jednak poziom tamtych ilustracji był niższy niż przedstawionych plansz. Największą zaś wartością dodaną są tutaj opisy.

Pozdrawiam

zaloguj się by móc komentować

Brzoza @ziemski 27 października 2021 14:25
27 października 2021 14:34

To chyba Pan Maciejewski, czy Ojciec Mniszysko napisał Tu taką frazę - wychowanie opiera się na po pierwsze kształtowaniu wyobraźni.

zaloguj się by móc komentować

agnieszka-slodkowska @Zyszko
27 października 2021 14:43

PLUS! Nie mogę się doczekać następnego odcinka i oczywiście wydania! :)

zaloguj się by móc komentować

Zyszko @ziemski 27 października 2021 14:25
27 października 2021 14:51

W latach 90 pojawiło się u nas sporo tłumaczeń bardzo ciekawych książek (głównie brytyjskich i francuskich) dla starszych i młodszych dzieci. Moja śp. mama kupowała nam ich bardzo dużo i taraz sporą część z tej kolekcji czytają moje dzieci. Nie wiem czemu ale obecnie trochę inne książki są modne, powiedziałbym mniej osadzone w realnym świecie.

zaloguj się by móc komentować

Zyszko @Brzoza 27 października 2021 14:34
27 października 2021 14:52

I ja się z tym w 100% zgadzam. 

zaloguj się by móc komentować

Zyszko @agnieszka-slodkowska 27 października 2021 14:43
27 października 2021 14:53

Dziękuję. Postaram się wrzucać raz w tygodniu, ale zobaczymy czy się uda :)

zaloguj się by móc komentować

Magazynier @Zyszko
27 października 2021 16:26

Zgadzam się z moimi przedmówcami. Super, hiper. I jeszcze umie pan trzymać czytelnika w napięciu. Mam na myśli tę obietnicę wycieczki do dóbr klasztornych. Książka jak nic. Chandler wysiada.

zaloguj się by móc komentować

Magazynier @Zyszko
27 października 2021 16:29

I jeszcze może się okazać, że to będzie podręcznik instruktażowy ... "po 3 wojnie kredytowej".

zaloguj się by móc komentować

Zyszko @Magazynier 27 października 2021 16:29
27 października 2021 16:36

No własnie, warto zapisywać bo nie wiadomo co się może przydać .  Zwłaszcza że ostatnio nawet orka pod uprawy "wyzwala ogromne ilości dwutlenku węgla"

zaloguj się by móc komentować

Alberyk @Zyszko
27 października 2021 17:09

Niesamowite! Chyba bardziej się nie mogę doczekać niż moje dzieci :-)  

Zatem czekamy i trzymamy kciuki! 

zaloguj się by móc komentować

Greenwatcher @Zyszko
27 października 2021 19:26

Widzę, że i koza wlazła w szkodę, a i są świnie (a już się bałem, że ich nie ma). Mała osada, a tyle ciekawostek, a przecież pewnie jest częścią zespołu osadniczego, mikroregionu i gminy (cóż to by była za rycina? - rozmiarem sławetnej Bitwy pod Grunwaldem mistrza Matejki - czego życzę) 

Do podziękowań dołączam cytat z Historii włościan i stosunków ich politycznych, społecznych i ekonomicznych, które istniały w Polsce od czasów najdawniejszych, aż do drugiej połowy XIX wieku napisaną przez Wacława Aleksandra Maciejowskiego w roku 1874, która to wygrała konkurs (na owa historię) ogłoszony przez Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk (Rozprawa konkursowa od Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego uwieńczona nagrodą, którą z własnych funduszów August hr. Cieszkawski wyznaczył):

Staropolska gmina była nie tylko rolniczą, lecz i przemysłową; albowiem zajmowała się łowiectwem, rybołóstwem, pszczolnictwem, ogrodnictwem, uprawą roślin, chowem zwierząt domowych i drobiu; dalej trudniła się, hutnictwem, węglarstwem, smolarstwem i. t. p. i przez rozliczną tę pracę wykazywała dowodnie, że mając w sobie silę żywotną, nie tylko się może obok niemieckiego stać, nie tylko potrafi rozwijać się dalej bez jej wpływu, lecz może nawet, przez częste się z nią stykanie, przyciągnąć ją do siebie i zespolić się z nią, a przez wzajemne sobie udzielanie tego w czem jedna celowała nad drogą podoła wpływać na rozwój pomyślności swej z obopólną, korzyścią.

Tutaj fragmenty tego dzieła

https://steamalmanac.pl/historia-wloscian-waclawa-aleksandra-maciejowskiego/

i o tych mikroregionach w rekonstrukcji archeologa i historyka, co najmniej niepoprawnej dziś politycznie

https://zbc.uz.zgora.pl/Content/54921/2_dabrowski_obraz.pdf

 

 

zaloguj się by móc komentować

DYNAQ @Zyszko 27 października 2021 16:36
28 października 2021 00:02

Jak tak dalej pójdzie to za kilka-kilkanaście lat będzie lament i dodatkowe opłaty z powodu zbyt niskiego stężenia CO2 w powietrzu i przez to słabego wzrostu roślin. Skutki rezygnacji z orki (gruber+Roundup) już widać  w Kanadzie-fuzarioza niszczy masowo siewki zbóż.

zaloguj się by móc komentować

Michal-z-Goleniowa @Zyszko
28 października 2021 11:19

Świetnie się to ogląda i czyta. Lepsze niż podręczniki surwiwalowe :-)  Czekam na kolejne notki, na wydanie książkowe i, daj Boże, na wykład LUL-owy.

zaloguj się by móc komentować


Zyszko @Greenwatcher 27 października 2021 19:26
28 października 2021 12:51

Bardzo dziękuję za arcyciekawe linki, chętnie skorzystam.

zaloguj się by móc komentować

Zyszko @DYNAQ 28 października 2021 00:02
28 października 2021 12:52

NIestety możliwe, dlatego na wszelki wypadek warto wiedzieć jak jest pług zbudowany :)

zaloguj się by móc komentować

Zyszko @Michal-z-Goleniowa 28 października 2021 11:19
28 października 2021 12:53

Dziękuję. Będę, mam nadzieję, wrzucał regularnie.

zaloguj się by móc komentować

tadman @Zyszko
28 października 2021 17:06

Szkoda, że projektu nie może już obejrzeć Ewa Kubica, czyli Eska, która rejon Rud Raciborskich, siedziby cystersów, miała spenetrowany i opisany. Była, jak Kolega, architektem. Pamiętam jak w Bytomiu ciągle konferowała ze znanym tu wszystkim mniszyskiem.

W obu zamieszczonych planszach podoba mi się, że rysunek jest z tzw. kluczem, który może objaśnić rodzic lub dziadkowie, a to pozwala być tym wprowadzającym w świat dawnych a ciekawych spraw.

zaloguj się by móc komentować

DYNAQ @Zyszko 28 października 2021 12:52
28 października 2021 18:27

Koleśny czy bezkoleśny?"

zaloguj się by móc komentować

tadman @Zyszko
28 października 2021 19:23

Może za wcześnie na takie twierdzenie, ale po okresie organizatorskim w wykonaniu Gospodarza, zaczynają one obrastać działaniami i to zupełnie nieoczekiwanymi; ujawniają się osoby o pewnych talentach i to nie tylko pisarskich. :)
Z życzliwym zainteresowaniem śledzi te działania człowiek pozbawiony talentów nadających się do przedsięwzięć popularyzatorskich.

zaloguj się by móc komentować

DYNAQ @Zyszko 28 października 2021 12:52
28 października 2021 20:35

...i czm się słupica różni od grządzieli...

zaloguj się by móc komentować

Zyszko @tadman 28 października 2021 17:06
29 października 2021 08:47

Dziękuję, myślę że SN inspiruje dużo, dużo więcej ludzi niż nam się tu wszystkim zdaje. 

zaloguj się by móc komentować

Czarny @Zyszko
29 października 2021 11:01

Chciałem tylko zauważyć, że jedna koza weszła do ogródka i szkodzi, a chłopcy sobie jakby nic rwą gruszki...

Plus z plusem.

zaloguj się by móc komentować

ParysvelParwowski @Zyszko
2 listopada 2021 11:48

Serdecznie z głębi serca dziękuję za jakże fascynujące wpisy i niecierpliwie czekam na więcej. A teraz moja mała historyjka. Kupiłem dom na wsi i 15 lat temu uciekłem z miasta. Sprzatając w starych szpargałach (co uwielbiam) znalazłem zniszczony plakat, który powiesiłem na ścianie i bardzo lubię mu się przyglądać. Oto i on.

 

zaloguj się by móc komentować

ParysvelParwowski @Zyszko
2 listopada 2021 11:49

Godło zostało domalowane jak wynika w 1947 roku

zaloguj się by móc komentować

zaloguj się by móc komentować